Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Στα όρη και τα νησιά

    του Φιλήμονα Καραμήτσου

    Σώματα πτερόεντα! Αναμφίβολα προκλητικός και αναπόδραστα υπονομευτικός της κοινής αίσθησης και του κοινού νου ο τίτλος του καλαίσθητου βιβλίου και του συνάμα προκλητικού λογοτεχνήματος της Ευθυμίας Γιώσα από τις εκδόσεις Σοκόλη. Καλαίσθητο, διότι, αν και γνωρίζουμε το ρητό de gustibus non disputandum est, είναι απολύτως αναγκαίο και απαραίτητο σε μία εποχή κρίσης, δηλαδή κυριολεκτικά ασχήμιας –ετυμολογικά, η έλλειψη σχήματος και απουσία μορφής– να επισημαίνεται ότι στα χέρια μας κρατάμε ένα όμορφο βιβλίο, με μορφή ευχάριστη και σε σχήμα απολαυστικό, με ένα εξαιρετικό εξώφυλλο και με μία γραμματοσειρά που σε προκαλεί και σε προσκαλεί να αφήσεις ως αναγνώστης το βλέμμα σου να τη χαϊδέψει. Επίσης, πρόκειται για βιβλίο με μία άψογη επιμέλεια και με τον δαίμονα του τυπογραφείου απόντα. Και αυτό είναι η ύψιστη πρόκληση σε μία εποχή της ταχύτητας και της σπουδής με την έννοια της βιασύνης και όχι με την έννοια της μελέτης.

    Οι άνθρωποι μένουν μακριά. Μικρή η χώρα, αλλά και μεγάλη τόσο, ώστε να βρίσκεις κόσμο να κατοικεί στα πιο ψηλά βουνά και στα πιο μικρά νησιά. Γιατί το «μακριά» δεν μπορεί να το ορίζει μόνο το κέντρο της πόλης ή της πρωτεύουσας. Χιλιάδες Ελληνες και Ελληνίδες, μεγάλοι και μικροί, ζουν τις ζωές τους στα απομακρυσμένα σημεία αυτής της πατρίδας, γιατί έτσι έμαθαν να ζουν, γιατί δεν γίνεται όλοι να μένουν γύρω από το Σύνταγμα ή τον Λευκό Πύργο.

    Και καμιά φορά αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει ορεινή ή νησιωτική Ελλάδα με τον ανάποδο τρόπο, όταν ένα «έκτακτο καιρικό φαινόμενο» αποκλείει έναν βοσκό ψηλά στο βουνό με το κοπάδι του ή απειλεί έναν ψαρά που βγήκε για ψάρεμα. Ή όταν ακούμε ότι έκλεισε ακόμα ένα σχολείο σε ένα χωριό ή δεν έχει γιατρό ή δάσκαλο ένα μικρό νησί.

    Αλλά γιατί δεν λύνονται όλα αυτά τα πρακτικά προβλήματα για τους ανθρώπους που ζουν σε απομακρυσμένα σημεία; Γιατί δεν εξασφαλίζεται η ισότητα όλων ανεξάρτητα από το πού ζουν, με πολιτικές και δράσεις που θα έπρεπε να είναι αυτονόητες και να μην έχουν καν σχέση με την πολιτική και την κυβέρνηση; Οχι ότι δεν γίνονται ενίοτε φιλότιμες προσπάθειες από την Πολιτεία, τους δήμους ή και εθελοντές και οργανώσεις.

    Αυτό που δεν γίνεται είναι η συστηματική υποστήριξη της ζωής μακριά, η οργάνωση ενός συστήματος που θα δημιουργεί ασφάλεια και γόνιμο περιβάλλον δημιουργικότητας και εργασίας για κάθε οικογένεια που επέλεξε να ζει μακριά. Κι ακόμα περισσότερο, δεν οργανώνεται έτσι η ζωή σε όλη την επικράτεια ώστε να γίνει ακόμα και γοητευτική η διαβίωση στα όρη και τα νησιά μας, ώστε να προσελκύσει κι άλλους που ψάχνουν την ευκαιρία να δείξουν το πόσο μπορούν να προσφέρουν στην ανάπτυξη του τόπου. Η ορεινή και νησιωτική Ελλάδα είναι πολλά περισσότερα από έναν «τουριστικό προορισμό», είναι τόποι και άνθρωποι που αξίζουν πολλά παραπάνω από το κεντρικό κράτος.

    Πρώτη δημοσίευση: Η Εφημερίδα των Συντακτών, 23 Οκτωβρίου 2021