του Νέου Τιπούκειτου
Σώματα πτερόεντα! Αναμφίβολα προκλητικός και αναπόδραστα υπονομευτικός της κοινής αίσθησης και του κοινού νου ο τίτλος του καλαίσθητου βιβλίου και του συνάμα προκλητικού λογοτεχνήματος της Ευθυμίας Γιώσα από τις εκδόσεις Σοκόλη. Καλαίσθητο, διότι, αν και γνωρίζουμε το ρητό de gustibus non disputandum est, είναι απολύτως αναγκαίο και απαραίτητο σε μία εποχή κρίσης, δηλαδή κυριολεκτικά ασχήμιας –ετυμολογικά, η έλλειψη σχήματος και απουσία μορφής– να επισημαίνεται ότι στα χέρια μας κρατάμε ένα όμορφο βιβλίο, με μορφή ευχάριστη και σε σχήμα απολαυστικό, με ένα εξαιρετικό εξώφυλλο και με μία γραμματοσειρά που σε προκαλεί και σε προσκαλεί να αφήσεις ως αναγνώστης το βλέμμα σου να τη χαϊδέψει. Επίσης, πρόκειται για βιβλίο με μία άψογη επιμέλεια και με τον δαίμονα του τυπογραφείου απόντα. Και αυτό είναι η ύψιστη πρόκληση σε μία εποχή της ταχύτητας και της σπουδής με την έννοια της βιασύνης και όχι με την έννοια της μελέτης.
Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το ψηφιακό μελάνι στο προηγούμενο, αποχαιρετιστήριο και δακρύβρεχτο ποστάκιον, και να’σου πάλι ο διάολος ο φιλολογικός που έρχεται και με τσιγκλάει.
Σκεφτόμουνα το λοιπόν τη νεοελληνική φράση «φορολογικός παράδεισος», που δηλώνει κράτη ή ανεξάρτητες περιοχές με εξαιρετικά ευνοϊκές φορολογικές ρυθμίσεις — νομιμοφανείς πάντα, άρα και ηθικές (κατά Βουλγαράκην). Η φράση αυτή προήλθε από παρανόηση της αντίστοιχης αγγλικής, που είναι tax haven. Αλλά tax haven δεν σημαίνει «φορολογικός παράδεισος», παρά «φορολογικό απάγκιο», «φορολογικό καταφύγιο». Οι λέξεις haven (καταφύγιο, λιμάνι) και heaven (παράδεισος) μοιάζουν πολύ στα Αγγλικά, πράγμα που εξηγεί και την παρανόηση. Ο όρος όμως «φορολογικός παράδεισος» έχει πια καθιερωθεί, είναι και πολύ εκφραστικός, οπότε δεν υπάρχει λόγος να τον αλλάξουμε.
Αναρωτιόμουνα αν υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι τεχνικοί όροι ή εκφράσεις στα ελληνικά που προέκυψαν από παρανόηση αντίστοιχων ξένων όρων ή εκφράσεων. Η κούτρα μου δεν κατεβάζει ψείρες εν προκειμένω, αλλά θα δεχτεί ευχαρίστως τις δικές σας!
Πρώτη δημοσίευση: Ο Τιπούκειτος ξαναχτυπά, 3 Σεπτεμβρίου 2009