Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Από το ανέφικτο στο ακατανόητο ένας πόλεμος δρόμος

    Το 1962 σε μια πόλη του Μίσιγκαν των Ηνωμένων Πολιτειών, το Port Huron, μια ομάδα φοιτητών με την επονομασία Φοιτητές για μια Δημοκρατική Κοινωνία (Students for a Democratic Society, SDS) έγραφαν στην προκήρυξή τους, η οποία είναι πλέον γνωστή ως Port Huron Statement: «Εάν εμφανιζόμαστε ως αναζητητές του ανέφικτου, όπως έχει ειπωθεί, τότε ας γίνει γνωστό ότι αυτό συμβαίνει για ν’ αποφύγουμε το ακατανόητο».

    Το 1965 ένας 25χρονος νεαρός αποφασίζει να ταξιδέψει στο Ανόι του Βιετνάμ ώστε να διαπιστώσει εάν οι ισχυρισμοί του τότε Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Λίντον Τζόνσον, για τους βομβαρδιστικούς του στόχους ήταν αληθείς.

    «Δεν είχα ταξιδέψει εκτός Ηνωμένων Πολιτειών πριν επισκεφτώ το Βιετνάμ κι αυτό που βρήκα όταν έφτασα πόρρω απείχε απ’ όσα προπαγανδιστικά είχα προηγουμένως ακούσει», λέει ο 25χρόνος έπειτα από καιρό. Οι βόμβες δεν χτυπούσαν, βεβαίως, στόχους μόνο «από ατσάλι και μπετόν», όπως δήλωνε ο Τζόνσον, αλλά και ανθρώπους.

    Το 1968 ο νεαρός παίρνει μέρος σε μια αντιπολεμική συγκέντρωση στο Σικάγο, η οποία προγραμματίζεται έτσι ώστε να συμπέσει με το Συνέδριο των Δημοκρατικών. Η καταστολή της συγκέντρωσης από τις αστυνομικές δυνάμεις γίνεται βίαιη, με πολλούς διαδηλωτές, δημοσιογράφους και περαστικούς να κακοποιούνται ανελέητα από τους αστυνομικούς. Μέσα σε αυτούς και ο 28χρονος, πια, άντρας, ο οποίος συλλαμβάνεται μαζί με άλλους επτά με την κατηγορία της συνομωσίας. Το 1969 κηρύσσεται η έναρξη της περίφημης Δίκης των 8.

    Στο μεταξύ ο νεαρός πραγματοποιεί κι άλλα ταξίδια στο Βιετνάμ το 1972 και το 1974 (επί προεδρίας Νίξον). Τόνοι βομβών, τόνοι συντριμμιών, τόνοι θύμου από ακτιβιστές κατά του πολέμου.

    Θα κάνω ένα χρονικό άλμα και θα προσγειωθώ στο 2016 και πιο συγκεκριμένα στις 23 Οκτωβρίου, ημέρα θανάτου εκείνου του φοιτητή της ομάδας SDS, του 25χρόνου νέου, του πολιτικού ακτιβιστή, του κατηγορούμενου για συνωμοσία. Ο Τομ Χέιντεν πέθανε στα 76 του χρόνια και σκοπός μου δεν είναι να του κάνω μια επιμνημόσυνη προσωπογραφία. Θα προτιμούσε, νομίζω, να αφιερώσω αυτό το άρθρο σε έναν άλλον νεκρό. Σε έναν 17χρονο αυτόχειρα, πρόσφυγα στην Θουριγγία της Γερμανίας, που έπεσε στο κενό για να γλιτώσει. Λέγεται, μάλιστα, ότι κάποιοι περαστικοί τού φώναζαν προτρέποντάς του να πηδήξει από τον πέμπτο όροφο που βρισκόταν.

    Ξέρω, βαρεθήκατε λιγάκι να διαβάζετε για πολέμους και πρόσφυγες και μετανάστες και μεγάλα συμφέροντα που βομβαρδίζουν ανενόχλητα κι όλα αυτά ενώ εσείς οι ίδιοι «βομβαρδίζεστε» από… ντόπιους εκμεταλλευτές που μόνο χρώμα αλλάζουν, αλλά τακτική ποτέ. Παρά ταύτα, δε με νοιάζει καθόλου που βαρεθήκατε, γιατί κι εγώ σας βαρέθηκα πολλούς από εσάς. Σας βαρέθηκα που συνηθίσατε ν’ ακούτε τα φτυάρια ν’ ανοίγουν τάφους, να βλέπετε φωτογραφίες από ναυάγια σαν στήλες κοσμικών γεγονότων, να πέφτει στα μάτια ο πόνος και να θολώνει το βλέμμα, να γίνεται διαλογή ανθρώπων, να φτάνει στην πόρτα σας η ανάγκη και να τη φτύνετε σαν να ήταν αίσχος. Να πηγαίνει το παιδί σχολείο και να το διώχνετε.

    «Το κίνημα της ειρήνης και της δικαιοσύνης πρέπει να διαδοθεί και όχι να το σκάσει εξαιτίας των μελών μιας συμμορίας», υποστήριζε ο Χέιντεν. Δεν μοιάζουν πολύ λυρικές οι λέξεις «ειρήνη» και «δικαιοσύνη»; Έτσι όπως προχωράμε δεν θα πρέπει να μας κάνει εντύπωση αν σε λίγα χρόνια γίνουν μουσειακές αποδείξεις ενός γλωσσικού παρελθόντος μιας κοινωνίας που θυσιάστηκε από τα ίδια της τα μέλη.

    Πρώτη δημοσίευση: Ημεροδρόμος, 26 Οκτωβρίου 2016